Koronavirüs nasıl bir hastalıktır?
Dünya Sağlık Örgütüne (DSÖ) göre, koronavirüsler, soğuk algınlığından şiddetli akut solunum sendromu (SARS) gibi daha ciddi hastalıklara kadar ciddi kayıplara neden olan bir virüs ailesidir. Çinli yetkililer tarafından 13 Ocak'ta tanımlanan ve COVID-19 olarak adlandırılan yeni koronavirüs, daha önce insanlarda tanımlanmamış yeni bir türdür. İnsandan insana damlacık yoluyla bulaşmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü dünyadaki diğer ülkelere yayılma riskinin yüksek olduğunu belirterek küresel acil durum kararı vermiştir. Bu nedenle tüm dünya genelinde sağlık yetkilileri COVID-19 salgını için harekete geçmiştir. Asya, Avrupa ve Amerika başta olmak üzere dünya genelinde birçok ülkede COVID-19 salgını görülmüş ve görülmeye devam etmektedir. Ülkemizde ise ilk COVID-19 vakası 10 Mart 2020 tarihinde görülmüş olup, sağlık yetkilileri hastalığı önleme, tanı ve tedavi süreçlerinde özveri ile çalışmaktadır.
Koronavirüs Nasıl Yayılıyor?
COVID-19 hastası olan biri öksürdüğünde veya nefes verdiğinde virüs taşıyan tükürük damlacıklarının etrafa saçar. Bu damlacıklar yakındaki yüzeylere, masalara veya telefonlara düşer. İnsanlar COVID-19 bulaşmış yüzeylere veya nesnelere dokunarak ve sonra elleriyle gözlerine, burunlarına ve ya ağızlarına dokunarak virüsü vücutlarına bulaştırır. Eğer COVID-19 olan bir kişinin bir metre yakınında duruluyorsa, grip ve soğuk algınlığında olduğu gibi öksürük, hapşırık ve konuşma sırasında damlacıklar nefes yoluyla vücuda alınabilir.
Koronavirüsün Belirtileri Nelerdir?
- Bireylerde virüsün vücuda girmesinden 1-14 gün (kuluçka süresi) sonra birden başlayan yüksek ateş, (38 ve üstü) öksürük ve nefes darlığı belirtileri yaşanmaktadır.
- Bazı hastalarda boğaz ağrısı, burun akıntısının da olduğu görülmüştür. Hastalık ayrıca bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı gibi mide-bağırsak şikâyetlerine de neden olabilmektedir.
Virüs bulaşmış kişilerin çoğu beş ila altı gün içinde belirti gösterir. Bununla birlikte, bazı hastalar virüs sistemlerinde olmasına rağmen çok hafif belirtiler gösterebilir ya da herhangi bir belirti göstermeyebilir. Ciddi hastalık riski yaşla beraber artar. Hastalık, genellikle 60 yaş ve üzerindeki kişileri daha fazla etkilemektedir. Zayıf bağışıklık sistemi olan insanlar, diyabet, kalp ve kronik akciğer hastalığı gibi sağlık sorunu olanlar ciddi hastalık geliştirmesine karşın daha dikkatli olmalıdır.
Koronavirüsden Korunmak için Neler Yapılmalıdır?
- Sağlıklı beslenin
- Günde en az 8-10 bardak su için
- Sigaradan uzak durun
- Hareket edin ve evinizde spor yapın.
- Ellerinizi sık sık, 20 saniye süreyle su ve sabunla yıkayın. Küçük çocukların da aynı şekilde ellerini yıkamasını sağlayın.
- Su ve sabun bulunamıyorsa alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanın.
- Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu kağıt mendille kapatın, ardından mendili mutlaka çöpe atın.
- Kirli ellerle ağzınıza, burnunuza ve gözlerinize dokunmayın.
- Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yemekten kaçının. İyi pişmiş yiyecekler tercih edin.
- Koronavirüs belirtileri olan ya da teşhisi konmuş hastalarla aynı kaptan yemek yemek, aynı bardağı paylaşmak veya öpüşmek gibi kişisel temastan kaçının.
- Kapı kolları ve oyuncak gibi sık dokunulan yüzeyleri temizleyin ve bunları dezenfekte edin.
- Zorunlu olmadıkça evden çıkmayın ve kalabalık yerlere girmeyin, eğer girmek zorunda kalıyorsanız ağız ve burnu kapatarak ya da tıbbi maske kullanarak önlemler alın.
- Kişilerle iletişim sürecinde yakın mesafede durmayın, sosyal izolasyon ve karantina tedbirlerine uyun.